Het wad op! Eerste Hulp tijdens wadlopen

Tijdens de strenge winter van 1962 lag er veel ijs op de Waddenzee. Toen werden de eerste tochten georganiseerd om te gaan kijken. Vrij snel werden ook in de zomer tochten georganiseerd.

De jaren ’70 waren de hoogtijdagen van de georganiseerde wadlooptochten. Jaarlijks liepen meer dan 20.000 mensen mee. De jaren daarna ontstond er een geleidelijke teruggang, vertelt Mark de Waard van Stichting Wadloopcentrum Pieterburgen, een van de stichtingen die in Nederland wadlooptochten organiseert. ‘In 2005 hadden we nog maar 5.000 deelnemers. Veel deelnemers wilden niet meer de sportieve uitdaging waarbij ze door veel water en slik moesten gaan, maar waren op zoek naar een beleving. Of nog beter, een tocht waarin verschillende ervaringen gebundeld worden. We zijn sinds die tijd tochten gaan organiseren waarbij het wadlopen gecombineerd wordt met varen en een verblijf op een eiland waarbij onderweg veel door de gidsen wordt verteld.’

Populariteit
Inmiddels bestaat de Stichting Wadloopcentrum Pieterburen al meer dan 50 jaar en zijn de wadloopbelevingen erg populair geworden. ‘We hebben in 2016 meer dan 10.000 deelnemers gehad. Onze stichting heeft nu een kantoor in Lauwersoog aan de haven, een eigen schip (maximaal 125 personen), een eigen camping in Pieterburen en meer dan 50 vrijwillige gidsen’, legt De Waard uit.

Ongevallen
Wadlopen is voor onervaren mensen erg riskant. Wadlopen is dan ook alleen toegestaan onder leiding van door de overheid erkende wadloopgidsen. Dit zorgt er dan ook voor dat er minder ongelukken voorkomen. De Waard: ‘De laatste tien jaar is er gelukkig geen ernstig ongeluk meer voorgevallen bij onze deelnemers. Daarnaast heeft de overheid bepaald dat er met dichte mist, onweer en storm niet gelopen mag worden.’

Helaas is er in de gehele wadloophistorie een aantal malen een dodelijk ongeval geweest. Dit kwam meestal door hartfalen. ‘Eveneens kwam vroeger een verstuikte enkel of een gebroken pols voor. Dat had vooral te maken met vallen in het slik. Ook bleek dat er mensen meegingen die kort daarvoor een operatie hadden ondergaan of leden aan diabetes of epilepsie. Helaas vertelden ze dat pas als het mis ging’, vertelt De Waard. ‘Omdat de tochten in zijn algemeenheid gemakkelijker geworden zijn, komen er minder ongevallen voor. Het meest voorkomend is uitputting door een echt slechte conditie of door gebrek aan eten of drinken.’

Eerste Hulp
Wadloopgidsen beginnen goed voorbereid aan een wadlooptocht. Ze hebben naast een EHBO-set, ook nog andere spullen bij zich, zoals druivensuiker, paracetamol, een maskertje voor mond-op-mond beademing maar ook duck tape om kapotte schoenen bij elkaar te houden.

‘Daarnaast kunnen de gidsen een brancard maken met een speciaal gemaakt zeildoek en twee stokken, want iedere gids heeft een lange stok bij zich. Ze hebben ook altijd minstens twee marifonen mee voor contact met de Kustwacht, KNRM, vuurtoren, en eigen centrale post. Daarmee kan medisch advies worden ingewonnen, de reddingboot of een helikopter opgeroepen worden’, vertelt Mark.

Opleiding
Het Wadloopcentrum leidt zelf mensen op tot wadgids. De Waard: ‘In de winterperiode worden lessen besteed aan EHBO, reanimatie en omgaan met groepen bij calamiteiten. Op het wad kan niet altijd op dezelfde manier eerste hulp verleend worden, zoals op het vaste land. De instructeur die lesgeeft is in staat om een selectie te maken van wel toe te passen middelen.’

Een van de voorbeelden die De Waard noemt is reanimatie. ‘Reanimatie in een slikveld is zo goed als onmogelijk, omdat je iemand dan het slik indrukt. Maar als je een paar rugzakken onder de persoon legt, wil het wel. Pleisters plakken in zout water heeft ook weinig zin. Dit betekent dat we in het voorkomende geval meer moeten improviseren omdat de wad-omgeving dat vereist. In de opleiding leren we gidsen om vooral creatief met de mogelijkheden om te gaan. Hoofdzaak voor ons is dat de persoon in kwestie weer aan land komt in zo goed mogelijke conditie en daar eventueel verder geholpen kan worden.’

Dit artikel verscheen eerder in een uitgave van het magazine EHBO.nl.
Meer informatie over het tijdschrift van Het Oranje Kruis vindt u hier.